Tuza Dikkat Haftası (09 - 15 Mart )
08 Aralık 2021


web4.jpg

AŞIRI TUZ TÜKETİMİMİZİ AZALTMAK İÇİN

NELER YAPABİLİRİZ

· Yemekleri hazırlarken ya da pişirirken eklenen tuzu azaltabiliriz

· Sofradan tuzlukları kaldırabiliriz

· Ev dışında yemek yiyeceksek; yemeklerin ve besinlerin içindeki

tuz miktarını öğrenerek mümkünse az tuzlu veya tuzsuz

hazırlanmasını isteyebiliriz

· Tuzlu atıştırmalıkların tüketimini azaltabiliriz

· Ambalajlı olarak tüketime sunulan gıda ve içeceklerin içeriğini

etiket bilgisinden okuyabilir ve benzer gıdalarda tuz ve tuz yerine

geçen maddelerin miktarları daha düşük olanlarını tercih

edebiliriz

· Satın alınan işlenmiş gıda ve içeceklerin etiket bilgisini okuyarak

tuzsuz ya da tuzu azaltılmış ürünleri tercih edebiliriz

· Geleneksel olarak evlerde hazırlanan turşu, salça, tarhana, kurut,

yaprak salamurası vb. yiyeceklerin tuz içeriği fazladır. Bu nedenle

daha az tüketebilir ve hazırlarken yüksek miktarda tuz

kullanımından kaçınabiliriz

· Salamura ürünlerin tuz içeriğinin azaltılması için suda yıkama ve

bekletme gibi işlemleri uygulayabiliriz

· Yüksek miktarda tuz içermeleri nedeniyle aşağıdakileri daha az

tüketebiliriz:

-Hazır soslar (soya sosu, ketçap sos, barbekü sos, tartar sos, salsa

sos, hardal, makarna sosu gibi)

-Atıştırmalık ürünler (cips, tahıl bazlı bar, meyve bazlı bar,

ekstrüde ürünler, patlamış mısır gibi)

-Tuzlanmış kuruyemişler (fındık, fıstık, ceviz, badem, leblebi,

kavurga, kabak ve ayçiçeği çekirdeği, her türlü çekirdek içi vb.)

-Turşu ve salamura (siyah ve yeşil zeytin, sebze turşuları)

-Balık konserveleri, tuzlanmış, tütsülenmiş ve/veya salamura

edilmiş et ve balık ürünleri

-Aromalı/aromasız, doğal/doğal olmayan mineralli içecekler

· Besin sanayisinde kullanılan ve genellikle ambalajlı besinlerin

besin etiketinde yer alan tüm sodyumlu bileşiklerin (mono

sodyum glutamat, sodyum nitrat, sodyum bikarbonat, sodyum

sitrat, sodyum askorbat gibi) tüketimine dikkat edebiliriz. Çünkü

bunlar besinin tuz/sodyum içeriğini artırmaktadır

· Çocuklarımızın erken yaşlarda daha az tuz içeren beslenme

alışkanlığını kazanmalarını sağlayabiliriz

AŞIRI TUZ İÇEREN BESİNLER

· Hazır soslar (soya, ketçap, barbekü, tartar, salsa, hardal,

makarna vb soslar)

· Atıştırmalık ürünler (cips, tahıl bazlı bar, meyve bazlı bar,

patlamış mısır gibi)                                         

· Tuzlanmış kuruyemişler (fındık, fıstık, ceviz, badem,

leblebi, kavurga, kabak ve ayçiçeği çekirdeği, her türlü

çekirdek içi vb.)

· Turşu ve salamura besinler (siyah ve yeşil zeytin, sebze

turşuları), balık konserveleri, tuzlanmış ve/veya salamura

edilmiş et ve balık ürünleri

· Aromalı/aromasız, doğal/doğal olmayan gazlı/gazsız

mineralli içecekler

· Geleneksel olarak evlerde hazırlanan turşu, salça, tarhana,

yaprak salamurası vb. besinlerdir.

T.C. Sağlık Bakanlığı

Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü

Aşırı Tuz Tüketimi Azaltmak için Hep Birlikte Hareket

Edelim

Tuz, besinlerin doğal bileşiminde bulunduğu gibi, deniz tuzu (deniz suyunun buharlaştırılması

ile elde edilir) ve kaya tuzu (halite, göl yataklarından veya toprak altından elde edilir, kurutulur)

olarak da elde edilir. Genel olarak tuz sodyum ve klorürden oluşur. Sodyum klorür içeriği tüm

tuzlarda (kaya, deniz, sofra tuzu) yaklaşık olarak aynıdır.

Dünya Sağlık Örgütü günlük kişi başı tuz tüketimini 5 gramın altında önermektedir ve bu miktar

bir tepeleme bir çay kaşığına (silme bir tatlı kaşığına) denk gelmektedir. Günlük olarak

tüketilmesi önerilen bu miktar; gün içinde tüm besinlerimizle aldığımız tuzu (sodyumu) da

kapsamaktadır.

Diyetimizdeki çok fazla tuzun, kan basıncını arttırarak (hipertansiyona neden olarak) inme ve

kalp hastalığı riskini yükselttiğini biliyoruz. İnme ve kalp hastalıkları da dünya çapında en

önemli ölüm ve sakatlık nedenlerinden ikisi olarak gösterilmektedir.

Sağlık Bakanlığı Türkiye Beslenme Rehberi’ ne göre; aşırı tuz (sodyum) tüketimi;

kardiyovasküler hastalıklar, böbrek hastalıkları, hipertansiyon, inme, osteoporoz ve bazı kanser

türlerinin oluşmasına neden olabilmektedir. Tuz tüketimi 5 gramı (1 tepeleme çay kaşığı veya1

silme tatlı kaşığı) aşmamalıdır. Tüketilen tuz iyotlu olmalıdır.

Sağlık Bakanlığı’ nın Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması, 2017 çalışmasına göre günlük

kişi başı tuz tüketiminin 10.2 g/gün olduğu saptanmıştır. Bu değer Dünya Sağlık Örgütü’ nün

önerdiği günlük tüketim miktarının iki katıdır.

Aşırı tuzu hangi kaynaklardan alıyoruz:

· Evimizde ya da ev dışında lokanta, restoran, kafe gibi yemek yenilen yerlerde yemekler

hazırlanırken eklenen tuzdan

· Evimizde ya da ev dışında lokanta, restoran, kafe gibi yemek yenilen yerlerde yemek

sırasında sofrada yemeklere eklediğimiz tuzdan

· Ambalajlı gıda ve içeceklerin tüketimi ile aldığımız tuzdan

Bazı ülkelerde ana tuz kaynağı birey tarafından yemeklere eklenen tuzdur, ancak bu sadece

tuzluktan gelmez: soya sosu gibi tuzlu soslardan gelebilir. Dünyada birçok ülkede, alınan tuzun

büyük kısmı, işlenmiş, ambalajlı gıdalarda - ekmek, kahvaltı gevrekleri veya hazır yemekler

gibi veya restoran yemeklerinde, kafeterya yemeklerinde ve ev dışında kalan diğer yerlerde

bulunan tuzlardan gelmektedir.